ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑ
Τι είναι η Κεφαλαλγία;
Η κεφαλαλγία είναι ένα ιδιαίτερα συχνό σύμπτωμα που έχει απασχολήσει ή θα απασχολήσει σχεδόν το 80% των ανθρώπων κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Είναι από τις κύριες αιτίες που κάποιος θα απουσιάσει από τη δουλεία του & τις κοινωνικέςτου δραστηριότητες, ενώ – κυρίως σε χρόνιες καταστάσεις – σχετίζεται μέσω αλληλοτροφοδότησης με καταστάσεις όπως άγχος & κατάθλιψη.
Κατηγορίες
Οι δύο κύριες κατηγορίες κεφαλαλγιών είναι οι πρωτοπαθείς & οι δευτεροπαθείς.
Πρωτοπαθείς ονομάζονται οι κεφαλαλγίες οι οποίες δεν οφείλονται σε κάποιο παθολογικό αίτιο, ενώ οι δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες οφείλονται σε κάποια υποκείμενη παθολογία.
Οι πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες είναι οι εξής:
- Ημικρανία
- Κεφαλαλγία τάσεως
- Αθροιστική (cluster) κεφαλαλγία
- Νεοεμφανιζόμενη επίμονη καθημερινή κεφαλαλγία (NDPH)
Οι κυριότερες δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες οφείλονται συχνότερα σε κάτι από τα κάτωθι:
- Αρτηριακή Υπέρταση
- Διαταραχή των ενδοκράνιων αγγείων
- Όγκος εγκεφάλου
- Τραυματισμός κεφαλής
- Παραρρινοκολπίτιδα
- Κατάχρηση φαρμάκων
- Λοίμωξη
Διάγνωση
Σημαντικό ρόλο στη διάγνωση της κεφαλαλγίας παίζει το ιστορικό του ασθενούς και η νευρολογική του εξέταση.
Είναι αρκετά συχνά απαραίτητη η απεικόνιση του εγκεφάλου (MRI / MRA / CT), προκειμένου να αποκλειστούν άλλα αίτια πρόκλησης κεφαλαλγίας (βλ. δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες), ενώ συχνά απαιτείται ένας βασικός αιματολογικός έλεγχος.
Συχνότητα
Οι πιο συχνοί τύποι κεφαλαλγίας που απασχολούν το γενικό πληθυσμό είναι – με ιδιαίτερα μεγάλη διαφορά από τους επόμενους τύπους– η κεφαλαλγία τάσεως & η ημικρανία.
Ημικρανία
Η ημικρανία χαρακτηρίζεται από ετερόπλευρο, ιδιαίτερα ισχυρό πόνο, ο οποίος συχνά συνοδεύεται από ναυτία, φωτοφοβία και ηχοφοβία (ευαισθησία σε φως & θορύβους). Σε κάποιες περιπτώσεις, η ημικρανία έχει χαρακτηριστική αύρα που προηγείται της κεφαλαλγίας, η οποία αφορά συνήθως σε οπτικές διαταραχές. Η διάρκεια της ημικρανικής κρίσης συνήθως είναι από 4 έως 72 ώρες, ενώ μετά το πέρας της κεφαλαλγίας, επέρχεται μία αίσθηση εξάντλησης ή/και σύγχυσης.
Η διάγνωση και κατηγοριοποίηση της ημικρανίας γίνεται με σαφή διαγνωστικά κριτήρια (βλ. ICHD – 3- Criteria for Episodic & Chronic Migraine). Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μεγάλη πρόοδος στην ταυτοποίηση γενετικών τόπων που σχετίζονται με τη νόσο αυτή και την κληρονομικότητά της.
Οι πιο συχνές κατηγορίες φαρμάκων που χρησιμοποιούνται στην προφύλαξη της ημικρανίας είναι τα αντιεπιληπτικά, τα αντικαταθλιπτικά, οι ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου & οι β – αναστολείς. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί νέα φάρμακα για τη θεραπεία τόσο της επεισοδιακής όσο και της χρόνιας ημικρανίας, τα οποία είναι μονοκλωνικά αντισώματα (Mabs) που στοχεύουν είτε τον υποδοχέα του CGRP (calcitonin gene – related peptide) όπως η erenumab, είτε το ίδιο το CGRP όπως η fremanezumab & galcanezumab. Στόχος αυτών των “προφυλακτικών” θεραπειών είναι να μειώσουν την ένταση και τη συνχότητα εμφάνισης ημικρανικών κρίσεων. Κατά τη διάρκεια της ημικρανικής κρίσης χρησιμοποιούνται κυρίως παυσίπονα με αντιφλεγμονώδη δράση , τριπτάνες & οπιοειδή.
Κεφαλαλγία Τάσεως
Η κεφαλαλγία τάσεως χαρακτηρίζεται από έναν διάχυτο, συσφιγκτικού τύπου πονοκέφαλο (“σα στεφάνι που σφίγγει”), οποίος συνήθως είναι μέτριας έντασης. Διακρίνεται σε επεισοδιακή και χρόνια μορφή, αναλόγως με τις ημέρες που παρουσιάζεται κεφαλαλγία ανά μήνα.
Τα επεισόδια της κεφαλαλγίας τάσεως μπορεί να διαρκούν από κάποια λεπτά (min. 30’) έως ολόκληρες εβδομάδες.
Η παθοφυσιολογία της έκλυσης αυτού του τύπου κεφαλαλγίας δεν είναι πλήρως κατανοητή ακόμα, ωστόσο φαίνεται πως υπάρχει συσχέτιση με την αυξημένη μυϊκή τάση των περικρανιακών & αυχενικών μυών, πιθανότατα σε έδαφος διαταραχής άγχους ή διάθεσης, ενώ φαίνεται πως οι άνθρωποι που πάσχουν από κεφαλαλγία τάσεως έχουν αυξημένη ευαισθησία στους υποδοχείς πόνου.
Υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις συνύπαρξης και των δύο πιο συχνών τύπων κεφαλαλγίας (ημικρανία & κεφαλαλγία τάσεως), ως εκ τούτου αρκετές φορές η διάγνωση είναι δύσκολη και απαιτεί τη λήψη καλού ιστορικού από μέρους του Νευρολόγου. Η θεραπευτική προσέγγιση της κεφαλαλγίας τάσεως συνήθως είναι συνδυασμός μεταξύ φαρμακευτικής αγωγής, συμπεριφορικής ψυχοθεραπείας και βελτίωση παραγόντων της καθημερινότητας που φαίνεται ότι σχετίζονται με την έκλυση αυτού του τύπου κεφαλαλγίας.
